Có đến 83% tổ chức ghi nhận ít nhất một cuộc tấn công từ các mối đe dọa nội bộ trong vòng 12 tháng qua (Theo Báo cáo Insider Threat Report 2024 của Cybersecurity Insiders). Đáng chú ý hơn, tỷ lệ các tổ chức trải qua từ 11 đến 20 cuộc tấn công nội bộ đã tăng gấp năm lần so với năm 2023 — từ 4% lên đến 21% chỉ trong vòng một năm. 

Trước mức độ gia tăng nhanh chóng và khó kiểm soát này, các doanh nghiệp không còn có thể xem nhẹ nguy cơ phát sinh từ chính bên trong hệ sinh thái số của mình. Việc “nhận biết” mối đe dọa là chưa đủ; các tổ chức, doanh nghiệp cần trang bị một chiến lược bảo mật toàn diện, chủ động và liên tục – để có thể phát hiện sớm, kiểm soát chặt và giảm thiểu thiệt hại từ các mối đe dọa hoặc lỗ hổng từ bên trong. 

Nỗi lo ngại ngày càng lớn về các cuộc tấn công từ bên trong 

Khi doanh nghiệp chuyển mình sang các mô hình làm việc hiện đại như hybrid cloud và remote work, hạ tầng công nghệ trở nên phân tán, linh hoạt nhưng cũng khó kiểm soát hơn. Sự kết hợp giữa dữ liệu lưu trữ đa điểm, quyền truy cập phân tán và khối lượng thông tin lớn khiến việc giám sát các hành vi bên trong trở thành một bài toán ngày càng phức tạp. 

Những nguyên nhân chính dẫn đến các cuộc tấn công từ các mối đe dọa nội bộ 

Một phần đáng kể nguyên nhân đến từ sự lệ thuộc vào các biện pháp bảo mật cũ kỹ, không còn phù hợp với môi trường vận hành hiện đại. Nhiều tổ chức chưa cập nhật theo kịp các thực tiễn bảo mật tiên tiến, dẫn đến các điểm mù trong khả năng phát hiện và phản ứng. 

Ngoài ra, yếu tố con người tiếp tục là lỗ hổng lớn nhất. Phần lớn sự cố nội bộ không bắt nguồn từ hành vi cố ý gây hại, mà xuất phát từ sự thiếu nhận thức của nhân viên trong việc xử lý dữ liệu, nhận diện các dấu hiệu rủi ro hoặc tuân thủ quy trình bảo mật. Việc không được đào tạo đầy đủ hoặc được trang bị kỹ năng nhận diện rủi ro chính là nguyên nhân dẫn đến các hành động vô tình gây mất an toàn thông tin. 

Mặc dù nhiều tổ chức, doanh nghiệp nhận thức được mối nguy hiểm từ các mối đe dọa nội bộ, nhưng tác động tài chính thực sự của chúng thường bị xem nhẹ. Báo cáo Insider Threat Report 2024 của Cybersecurity Insiders chỉ ra rằng, có đến 29% tổ chức cho biết chi phí khắc phục sự cố trung bình vượt quá 1 triệu USD. 

Tuy nhiên, con số này chỉ phản ánh phần chi phí trực tiếp có thể định lượng trong việc xử lý sự cố. Các tổn thất vô hình, như ảnh hưởng đến uy tín và sự suy giảm niềm tin từ khách hàng, vẫn chưa được tính toán đầy đủ, mặc dù những thiệt hại này có thể kéo dài và gây ảnh hưởng nặng nề cho doanh nghiệp. 

Chủ động ứng phó trước các mối đe dọa nội bộ 

Không giống như các hành vi tấn công từ bên ngoài, hành vi độc hại từ nội bộ thường được ngụy trang dưới dạng các hoạt động hợp pháp, khiến việc nhận diện trở nên phức tạp hơn nhiều.  

Theo IBM Cost of Data Breach 2024, thời gian trung bình để phát hiện và kiểm soát các cuộc tấn công từ các mối đe dọa từ bên trong lên đến 287 ngày. Chính vì tính ẩn mình cao, các mối đe dọa nội bộ không chỉ khó phát hiện mà còn thường bị phát hiện quá muộn, khi thiệt hại đã xảy ra. 

Trước những rủi ro ngày càng rõ rệt, doanh nghiệp cần chủ động áp dụng các phương pháp bảo mật chủ động hiệu quả nhằm giảm thiểu mức độ thiệt hại với các mối đe dọa nội bộ. 

Thay vì chờ đợi sự cố xảy ra rồi mới vội vàng tìm cách khắc phục, các tổ chức cần trang bị một chiến lược bảo vệ chủ động ngay từ bây giờ. Theo các chuyên gia bảo mật từ VSEC, các doanh nghiệp có thể chủ động thực hiện các biện pháp bảo vệ chủ động như cài đặt phần mềm chống virus, tường lửa, áp dụng mô hình Zero Trust, kiểm soát chặt chẽ quyền truy cập và sử dụng xác thực đa yếu tố (MFA). 

Trong bối cảnh doanh nghiệp ngày càng mở rộng quy mô hệ thống, nguy cơ tấn công mạng không còn đến từ bên ngoài một cách dễ đoán. Trong khi đó, nhiều tổ chức vẫn vận hành bảo mật một cách thụ động, thiếu khả năng phản ứng nhanh khi có sự cố xảy ra.

Mô hình bảo mật truyền thống đang bị bỏ lại phía sau, trong khi tấn công mạng ngày càng tinh vi và khó đoán. Dịch vụ MDR (Managed Dectection & Response) giúp doanh nghiệp chủ động giám sát, phát hiện và phản ứng mối đe dọa một cách liên tục. 

Ngoài ra, việc triển khai mô hình bảo mật “Zero Trust” cũng rất quan trọng trong việc giảm thiểu nguy cơ truy cập trái phép. Theo Báo cáo An ninh mạng 2024 của VSEC, các chuyên gia cũng nhận định, mô hình Zero Trust với nguyên tắc “Không tin tưởng bất kỳ ai, xác minh mọi thứ”, kết hợp với AI để liên tục giám sát và đánh giá rủi ro, từ đó bảo vệ hệ thống bởi các mối đe dọa nội bộ và bên ngoài. 

Hiện nay, trên thế giới cũng đã có rất nhiều doanh nghiệp lớn như Google BeyondCorp, Microsoft Entra ID, Crowdtrike đã ứng dụng mô hình bảo mật trong chiến lược bảo mật tổng thể của mình.  

Đào tạo và nâng cao nhận thức bảo mật cho nhân viên là yếu tố then chốt, đặc biệt khi 32% tổ chức được khảo sát thừa nhận rằng sự thiếu nhận thức là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến các cuộc tấn công từ các mối đe dọa nội bộ. Đồng thời, các tổ chức cũng cần có kế hoạch phản ứng sự cố rõ ràng, sẵn sàng ứng phó nhằm giảm thiểu thời gian và chi phí phục hồi. 

Trong bối cảnh mối đe dọa nội bộ tiếp tục leo thang, việc triển khai các biện pháp phòng ngừa chủ động không còn là tùy chọn mà là yêu cầu tất yếu, giúp doanh nghiệp duy trì tư thế phòng thủ mạnh mẽ và thích ứng hiệu quả với mọi tình huống phát sinh từ bên trong.