Không chỉ là bước ngoặt hình thành thị trường dữ liệu và định hình thị trường dữ liệu minh bạch, lành mạnh, sàn giao dịch dữ liệu còn được đánh giá sẽ trở thành “cơ hội vàng” cho các doanh nghiệp công nghệ, là cấu phần thiết yếu trong hạ tầng số quốc gia, phục vụ đa mục tiêu: phát triển kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh và bảo vệ chủ quyền dữ liệu Việt Nam. Ông Trương Đức Lượng – Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần An ninh mạng Việt Nam (#VSEC) đã có những chia sẻ về vấn đề trên trong Tạp chí Kinh tế Việt Nam phát hành vào ngày 30/06/2025.
Sàn giúp định hình thị trường dữ liệu minh bạch, lành mạnh
Luật Dữ liệu ra đời giúp định hình một thị trường chính thống về mua bán, chia sẻ dữ liệu; giúp việc quản lý tốt hơn cả về mặt xã hội và thu thuế, đặc biệt, đó là vai trò của sàn dữ liệu. Sự xuất hiện chính thức của một sàn dữ liệu giúp định hình một thị trường dữ liệu minh bạch, lành mạnh. Đi kèm theo đó, sàn thúc đẩy mạnh mẽ việc sử dụng và chia sẻ dữ liệu có trách nhiệm, bảo vệ các dữ liệu riêng tư và nâng cao ý thức của người sử dụng.
Có hai loại dữ liệu chính là dữ liệu thô và dữ liệu đã được xử lý. Dữ liệu được đưa lên sàn giao dịch nên là dữ liệu đã được xử lý. Dữ liệu thô là: ngày tháng năm sinh, họ tên, nơi công tác, doanh số của công ty… Dữ liệu đã được xử lý nổi bật là: phân tích xu hướng, nhu cầu khách hàng, thống kê chi tiết về tình hình sử dụng đất đai…
Với các dữ liệu thô, dữ liệu cần có sự đồng ý của chủ sở hữu trước khi đưa lên sàn giao dịch, việc này nếu không thực hiện nghiêm túc có thể dẫn tối rủi ro pháp lý cho bên bán hoặc bên mua.
Bên cạnh đó về mặt kinh tế, các dữ liệu đã được xử lý sẽ cung cấp giá trị kinh tế cao hơn khi mà giá trị thông tin mang lại từ các dữ liệu này tạo ra các giá trị kinh tế, sử dụng khác biệt hơn nhiều cho bên mua. Với xu hướng chung hiện nay, các dữ liệu đã được xử lý cho biết thói quen người dùng trong lĩnh vực tài chính, tiêu dùng, ăn uống, sức khỏe sẽ được giao dịch nhiều nhất.
Ngoài ba thành phần chính của sàn dữ liệu là: tổ chức vận hành, bên bán và bên mua, sàn cũng có thêm các đơn vị hỗ trợ khác liên quan đến quản lý: tổ chức kiểm tra tuân thủ để đảm bảo dữ liệu trên sàn là hợp pháp, các đơn vị doanh nghiệp có thể tham gia danh sách này và thực hiện công việc kiểm tra đánh giá.
Một trong những nội dung quan trọng đó là đảm bảo an ninh mạng, bảo vệ dữ liệu trên sàn không bị đánh cắp ngoài ý muốn. Việc này nên được giao cho một đầu mỗi thuộc hoặc là đối tác của đơn vị vận hành sàn trên cơ sở minh bạch và hướng đến chất lượng công việc đảm bảo an ninh mạng ngay từ đầu: thiết kế hệ thống và dịch vụ, lựa chọn công nghệ đảm bảo an ninh mạng và trình độ của nhân sự vận hành…
Với các quy định trong Luật Dữ liệu, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân và các nghị định liên quan, hoạt động của sàn dữ liệu sẽ giúp nâng cao ý thức của người dùng cá nhân và doanh nghiệp trong việc bảo vệ và lựa chọn dữ liệu.
Từ đó thúc đẩy thêm thị trường cho các đơn vị hoạt động trong lĩnh vực an ninh mạng: kiểm tra tuân thủ về mặt lưu trữ, xử lý và cung cấp dữ liệu của doanh nghiệp. Rà soát đánh giá và theo dõi mức độ an toàn an ninh mạng của các doanh nghiệp tham gia sàn để đảm bảo hệ thống không tạo ra rủi ro an ninh với sàn dữ liệu.
Xem đầy đủ nội dung tại Tạp chí vneconomy.
