Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã và đang đặt thế giới vào quỹ đạo số hóa toàn diện. Từ giao dịch ngân hàng, học tập, khám bệnh, đến quản trị vận hành, mọi hoạt động đều đang chuyển dịch sang nền tảng trực tuyến. Sự phụ thuộc này đồng thời khiến các hệ thống CNTT trở thành mục tiêu tấn công tiềm tàng, nơi mỗi thao tác, mỗi dòng dữ liệu đều có thể bị lợi dụng nếu không được bảo vệ đúng cách.

Trong bối cảnh đó, kiểm thử an toàn bảo mật – đặc biệt là kiểm thử xâm nhập (penetration testing) – không còn là một lựa chọn mà đã trở thành yếu tố thiết yếu trong chiến lược phòng thủ của doanh nghiệp. Thay vì chờ đợi sự cố, tổ chức cần chủ động phát hiện và xử lý lỗ hổng trước khi bị khai thác.

Theo báo cáo IBM Security 2024, có tới 83% tổ chức trên toàn cầu từng đối mặt với ít nhất một sự cố vi phạm dữ liệu chỉ trong vòng 12 tháng, với thiệt hại trung bình mỗi vụ lên đến 4,45 triệu USD. Đáng nói, không ít sự cố xuất phát từ những lỗ hổng đơn giản – một API chưa được kiểm tra, một web app cấu hình sai, hay một thành phần phần mềm bị bỏ sót trong quá trình kiểm thử.

Thực tế cho thấy, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa thực sự coi bảo mật là một phần cốt lõi của chiến lược phát triển hệ thống. Quá trình phát triển phần mềm thường chú trọng vào tính năng, trải nghiệm người dùng và tốc độ triển khai – trong khi việc kiểm thử bảo mật chỉ được thực hiện khi có sự cố hoặc để “đáp ứng cho đủ” những quy định hay tiêu chuẩn.

Kiểm thử xâm nhập – Lựa chọn bắt buộc trong chiến lược phòng thủ chủ động

Giữa bối cảnh chuyển đổi số diễn ra nhanh chóng, các hệ thống công nghệ thông tin ngày càng trở thành mục tiêu tấn công của nhiều nhóm hacker tinh vi. Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam vẫn duy trì tư duy phòng thủ thụ động, chỉ triển khai các biện pháp bảo vệ khi có dấu hiệu bất thường xảy ra.Tại Việt Nam, nhiều tổ chức vẫn xem pentest là bước “tùy chọn” thay vì “bắt buộc”. Điều này tạo ra khoảng trống đáng kể trong chiến lược phòng thủ tổng thể.

Kiểm thử xâm nhập (penetration testing), trong bối cảnh này, đang trở thành một bước bắt buộc, không chỉ để “tìm lỗi”, mà còn để đánh giá toàn diện khả năng phòng thủ của hệ thống. Không giống với hoạt động quét lỗ hổng hay đánh giá mã nguồn tự động, kiểm thử xâm nhập là quá trình mô phỏng tấn công thực tế vào hệ thống công nghệ thông tin, ứng dụng web hoặc hạ tầng mạng của doanh nghiệp.

Theo Gartner, hơn 60% tổ chức ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương từng ghi nhận sự cố phát sinh từ lỗ hổng chưa được kiểm tra định kỳ. Tại Việt Nam, báo cáo từ Cyfirma cho thấy tình trạng tương tự, khi tỷ lệ thực hiện kiểm thử xâm nhập vẫn còn thấp dù Việt Nam nằm trong nhóm các quốc gia bị nhắm đến nhiều nhất trong các chiến dịch tấn công có tổ chức. Những con số này phản ánh khoảng cách giữa nhu cầu phòng vệ và thực tế triển khai, khiến nhiều doanh nghiệp rơi vào tình thế bị động khi đối mặt với các mối đe dọa đang ngày một tinh vi.

Kiểm thử xâm nhập không đơn thuần là hành động “soi lỗi”. Thông qua quá trình mô phỏng các kịch bản tấn công từ bên ngoài lẫn bên trong, doanh nghiệp có thể đánh giá toàn diện mức độ rủi ro, mức độ tổn thất nếu bị khai thác, cũng như khả năng phát hiện và phản ứng sự cố từ phía đội ngũ vận hành. Đặc biệt, đối với các hệ thống có tích hợp API, ứng dụng bên thứ ba hoặc nền tảng SaaS, kiểm thử là bước bắt buộc để đảm bảo các thành phần không trở thành mắt xích yếu trong toàn bộ chuỗi bảo mật.

Nhiều tiêu chuẩn quốc tế như ISO/IEC 27001, PCI-DSS, hay hướng dẫn từ NIST SP 800-115 đều yêu cầu thực hiện kiểm thử xâm nhập định kỳ như một phần của quy trình kiểm soát nội bộ và tuân thủ an toàn thông tin. Tại Việt Nam, các tổ chức hoạt động trong lĩnh vực ngân hàng, tài chính, fintech, y tế hoặc logistics đang dần chuyển từ cách làm thủ công sang quy trình kiểm thử bài bản, có lộ trình theo định kỳ hàng quý hoặc hàng năm.

Đáng chú ý, sự gia tăng các hình thức tấn công nâng cao như APT (Advanced Persistent Threat), tấn công chuỗi cung ứng, hoặc lạm dụng AI vào mục đích xâm nhập cũng khiến kiểm thử xâm nhập trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Những hình thức tấn công này thường ẩn mình trong thời gian dài, khai thác các điểm yếu nằm ngoài phạm vi giám sát thông thường và chỉ bị phát hiện khi đã gây thiệt hại đáng kể.

Khi tấn công mạng ngày càng khó đoán và mang tính tổ chức cao, doanh nghiệp không thể tiếp tục giữ tư duy bị động. Kiểm thử xâm nhập – nếu được thực hiện định kỳ và đúng phương pháp – chính là cách để doanh nghiệp chủ động phát hiện điểm yếu trước khi kẻ xấu tìm thấy, giảm thiểu thiệt hại, nâng cao năng lực phản ứng, và khẳng định cam kết bảo vệ dữ liệu khách hàng trong một thế giới số đầy biến động.

Thực hiện kiểm thử xâm nhập không chỉ đơn thuần là đánh giá mức độ an toàn thông tin mà nó còn cung cấp cái nhìn sâu sắc về những lỗ hổng bảo mật có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng cho doanh nghiệp. 

Việc thực hiện đánh giá kiểm thử xâm nhập không chỉ là một biện pháp bảo mật, mà còn là cách để doanh nghiệp chứng minh cam kết bảo vệ thông tin khách hàng. Doanh nghiệp thể hiện cam kết đối với bảo mật thông tin góp phần tăng hình ảnh thương hiệu và tạo được lòng tin từ phía các khách hàng.

Ngoài ra, thực hiện kiểm thử xâm nhập giúp doanh nghiệp sẵn sàng ứng phó với các nguy cơ tiềm ẩn và nâng cao chất lượng của các công nghệ bảo mật trong hệ thống. Qua việc hiểu rõ các lỗ hổng và kỹ thuật mà các tác nhân đe dọa sử dụng, doanh nghiệp có thể giảm thiểu tối đa khả năng bị tin tặc tấn công. Qua đó, tăng cường các biện pháp bảo mật dữ liệu cũng như thông tin của doanh nghiệp và khách hàng.

Hiện nay, không ít các doanh nghiệp triển khai kiểm thử xâm nhập định kỳ nhằm duy trì và cải thiện sự an toàn đồng thời giảm thiểu rủi ro từ các mối đe dọa mới. Có thể thấy, Pentest không chỉ là một giải pháp bảo mật mà còn là chiến lược thiết yếu để bảo vệ thông tin cho doanh nghiệp trong môi trường số hiện nay.

Với hơn 21 năm kinh nghiệm, VSEC tự hào là MSSP đầu tiên tại Việt Nam đạt chứng nhận CREST – chứng chỉ uy tín toàn cầu cho dịch vụ Kiểm thử xâm nhập (Pentest). VSEC cam kết mang lại cho các doanh nghiệp những giải pháp, những công nghệ an toàn thông tin hiện đại, tối ưu nhất với mục tiêu bảo vệ doanh nghiệp trong bối cảnh an ninh mạng đang không ngừng phát triển nhanh chóng.